Never waste a good crise, moeten ze op de bureaus van de landbouwlobby gedacht hebben. De voorbije jaren werden twee Europese akkoorden gesloten, over de Green Deal en de Farm-to-fork-strategie. Die trekken voor het eerst een groene, duurzame kaart voor onze toekomst in Europa. Het zou ook wel tijd worden, niet? Maar anno 2022 misbruiken de landbouwlobby en fabrikanten van pesticiden en kunstmest de oorlog in Oekraïne om de groene voedseldoelstellingen te bekampen, af te zwakken en on hold te zetten. 

Landbouwbeleid

Nu, Europese strategieën geven richting aan, maar het is uiteindelijk aan de lidstaten om die richtlijnen om te zetten in nationale wetgeving. En dat de landbouwlobby zich nog niet gewonnen had gegeven, merkten we al aan de onderhandelingen over het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) dat vorig jaar werd afgesloten: meer van hetzelfde de komende jaren als het neerkomt op subsidies voor klassieke en intensieve landbouw. Het was een enorm gemiste kans om te tonen dat Europa het echt meende met die groene strategieën. 

Afhankelijkheid

Nu de oorlog in Oekraïne hard toeslaat en we beseffen hoe afhankelijk we zijn van de import uit de graanschuur van Europa, moeten ze hun kans schoon gezien hebben. Want meteen wordt er paniek gezaaid, bijgevolg gehamsterd en dus dreigen er tekorten. Dat er hele schuren vol met producten staan, speculerend op wanneer het beste moment is om wat van die voorraad duur te verkopen, wordt er niet bij verteld. Dat we ons van crisis vergissen, ook niet.

De echte uitdagingen

Want de echte uitdagingen voor onze voedselzekerheid zitten niet in de graanschuur van Oekraïne, maar wel in de klimaatverandering en het grote verlies aan biodiversiteit. We zijn druk bezig met het ecosysteem waarvan we afhankelijk zijn voor ons overleven, om zeep te helpen. Het ene na het andere VN-rapport waarschuwt voor instortende ecosystemen die grote delen van de wereld, vooral in het Zuiden, tot armoede en honger zullen drijven.  Daarom kun je het niet anders dan cynisch noemen dat de lobby nu de Europese strategieën aanvalt in naam van de voedselzekerheid. De crisis bewijst net dat we juist sneller moeten overschakelen naar een plantaardig model dat minder afhankelijk is van internationale handel, pesticiden, kunstmest en fossiele brandstoffen. 

Het onjuiste riedeltje

‘Biolandbouw kan de wereld niet voeden’, hoor je vaak. Het riedeltje – dat fundamenteel onjuist is trouwens – wordt tot in den treuren herhaald om conventionele landbouw te bevoordelen. Maar met het groene model kunnen we perfect voldoende voedsel produceren voor de hele wereldbevolking, op twee voorwaarden. 1: pak de voedselverspilling aan en zorg dat alles opgegeten wordt. 2: gebruik de gronden om voedsel voor mensen te produceren, niet voor dieren of voor biobrandstoffen. Vlees is een inefficiënte manier om eiwitten op ons bord te krijgen. Door dierlijke eiwitten te vervangen door plantaardige, haal je tot twintig keer meer uit een hectare akkerland. 

Welvaart eerlijker verdelen

De discussie over de hoge voedselprijzen en onze voedselzekerheid gaat niet over de vraag of we onze bevolking kunnen voeden, maar over de belangen van de agrobusiness en de klassieke, intensieve veeteelt. Het probleem is dat ons voedsel niet goed verdeeld wordt en dat het meer en meer onbetaalbaar wordt voor veel mensen. Dus laat ons een kat een kat noemen: het voedselvraagstuk is een kwestie van armoede en toegang tot voedsel. Daarvoor moeten we de welvaart eerlijker verdelen, niet meer pesticiden en kunstmest gebruiken. 

Ik ging hierover onlangs in debat met onze federale minister van Biodiversiteit en Green Deal. Je leest het op pagina 23 van dit verslag.

Vind je deze opinie interessant? Lees dan ook deze en deze eens.