Op zoek naar duurzame cacao

Vandaag vertrek ik naar Ivoorkust, samen met Koen en Kamiel van Fairtrade Belgium. Tijdens de komende week gaan we kleine cacaoboeren bezoeken, een grote coöperatie (geleid door een vrouw!) en participeren aan een congres met meer dan honderd cacaoboeren over ‘leefbaar inkomen’. 

Bittere nasmaak

Over duurzame cacao valt meer te zeggen dan ik in één blogbericht kwijt kan. Aan de zoete smaak van een reep chocolade hangt immers een bittere nasmaak van ontbossing, kinderarbeid en hongerlonen voor de boeren. Decennialang zochten NGO’s als Fairtrade naar manieren om die markt om te buigen naar een duurzamere markt, daarbij gefocust op een leefbaar inkomen. Koop je vandaag de dag chocolade met een Fairtrade-label, dan weet je dat de cacaoboer een faire prijs kreeg (het minimumloon plus een fairtradepremie). Hiervoor moeten de cacaoboeren kunnen aantonen dat ze geen primair woud gekapt hebben en geen dwang- of kinderarbeid toepassen op hun plantages. 

Beyond Chocolate

Vijf jaar startte de Belgische regering met de Beyond Chocolate-strategie. Hierbij gingen de chocoladebedrijven, supermarkten, middenveldorganisaties, onderzoeksinstellingen, handelsorganisaties en de overheid vrijwillig drie engagementen aan:

• tegen 2025 moet alle chocolade die geproduceerd en verkocht wordt in België gecertificeerd zijn,
• tegen 2030 moeten alle cacaoboeren die leveren aan de Belgische markt op z’n minst een leefbaar inkomen hebben,
• tegen 2025 zullen er geen bossen meer gekapt worden voor de productie van chocolade op de Belgische markt.

Vrijwilliger partnerschappen zijn nobel, maar volstaan ze om de levensomstandigheden van de cacaoboeren echt te verbeteren? De eerste evaluaties na vijf jaar tonen dat er op sommige vlakken vooruitgang geboekt is, maar dat er globaal echt nog wel veel werk aan de winkel is. En op dat vlak heb ik de indruk dat ‘the times, they are changing’. Want na decennia van lijdzaam toekijken, lijken er nu Europese wetten te komen die het leven van de cacaoboeren nu echt wel kunnen veranderen. Zo zal al heel binnenkort een wet van kracht zijn die producten waarvoor bossen gekapt zijn, niet meer toelaten op de Europese markt. En ook de ‘due diligence’-wet komt eraan, die stelt dat bedrijven die op een product op de Europese markt brengen, verantwoordelijk zijn voor elke schakel in de keten als het aankomt op mensen- en milieurechten. 

Op de planning

Ik ben super benieuwd naar de reacties van de cacaoboeren op die nieuwe initiatieven. Hoe gaan zij dat aanpakken? Gaan de standaarden voor de hele wereld dan mee omhoog? Zijn zij even optimistisch als ik? 

Van morgen tot woensdag zullen we op de plantages doorbrengen en goede voorbeelden zien. Want meer en meer wordt duidelijk dat cacao perfect past in agroforestry-principes. De cacaoboom is immers een schaduwplant die goed gedijt tussen avocado- en citrusbomen in de schaduw van oerbomen. Op die manier is de cacaoboer niet alleen afhankelijk van de productie van cacaobonen, maar zijn er ook nog andere inkomstenstromen. De coöperatie die we gaan bezoeken wordt geleid door een vrouw. Vrouwen aan de slag in die coöperaties zorgt ervoor dat er twee inkomens zijn per gezin en er geld en ruimte is om de kinderen naar school te laten gaan. Ik kijk zo uit naar hun verhalen. 

Leefbaar inkomen

Donderdag gaan we in dialoog over dat leefbaar inkomen. Want iedereen die iets van de cacao-industrie kent, is ervan overtuigd dat de oplossingen voor duurzame cacao daar liggen: geef de boer een waardig inkomen en hij zal stoppen met ontbossing en kinderen te laten werken op de plantages. Aan het einde van de keten (bij ons als consument) ligt daar een verpletterende verantwoordelijkheid: door enkel chocolade te kopen met minstens een Fairtrade-label geven we het signaal aan de niet-duurzame cacao dat we de bittere nasmaak van ontbossing en kindslavernij niet meer lusten.  En dat we dus voluit die wetten rond ontbossing en zorgplicht steunen. 

Zit jij met een prangende vraag over duurzame chocolade? Laat het me weten, en ik vraag het komende week aan de boeren of de mensen van Fairtrade op het terrein.